کد مطلب:25494 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

مجوس يعني چه و چه كساني مجوس هستند؟

مجوس به قوم آتش پرست گفته ميشود كه از پيروان و تابعان زرتشت ميباشند و به فارسي آنان را گبر نامند.(1)

آنها قائل به دو مبدء نور و ظلمت و يزدان و اهريمن بودهاند.(2) و فرقهاي از ثنويهاند كه قائل هستند كه فاعل همه خوبيها و خيرها يزدان است و فاعل همه بديها و شرها اهريمن.(3) بر اين اساس، مجوس و مجوسيان به پيروان زرتشت اطلاق ميگردد.

در دايرة المعارف فارسي آمده است: در كتاب ملل و نحل شهرستاني كلمه مجوس، به معناي اعم، به پيروان زرتشت اطلاق شده و مجوس عنوان كلي معتقدان به دو اصل نور و ظلمت شناخته شده است. شهرستاني مجوس را به سه گروه (و در واقع چهار) فرقه بزرگ تقسيم كرده است: 1 - كيومرثيه 2 - زروانيه 3 - زرتشتيه.

آن گاه از جمله مجوس زرتشتيه فرقه بافريديه را ذكر كرده است كه در واقع بايد آن را از جمله فرقههاي اصلي مجوس شمرد نه از زرتشتيان بخصوص (4) مفسران و دانشمندان اسلامي در اين كه مجوسيان اهل كتاب هستند يا نه؟ اختلاف نظر دارند. برخي، آنان را از اهل كتاب ندانسته و پيامبر آنان را كه زرتشت باشد، مدعي نبوت شمردهاند.(5)

برخي ديگر مجوسيان را اهر كتاب دانسته و براي آنان پيامبري را قائل شدهاند. از آيه 22 سوره حج استفاده ميشود كه مجوسيان نيز اهل كتاب هستند: ان الذين آموا و الذين هادوا و الصابئين و النصاري و المجوس و الذين اشركوا ان اللَّه بمإ؛ ّّ يفصل بينهم يوم القيامه؛(6) كساني كه ايمان آوردهاند و يهود و نصاري و صابئاو مجوس و مشركان خداوند در ميان آنها روز قيامت داوري ميكند.

از اين كه خداوند مجوس را در برابر مشركان قرار داده است، استفاده ميشود كه مجوس اهل كتاب است: واژه مجوس فقط يك بار در قرآن مجيد در همين آيات مطرح شده و با توجه به اين كه در برابر مشركان و در صف اديان آسماني قرار گرفتهاند چنين بر ميآيد كه آنها داراي دين و كتاب و پيامبري بودهاند.(7)

علامه طباطبايي در ذيل آيه 17 سوره حج مينويسد: و مراد به مجويس قوم معروفي هستند كه به زرتشت گرويده، كتاب مقدسشان (اوستا) است(8)

پي نوشتها:

1 - ر. ك: لغت نامه دهخدا، ج 12، ص 17953 و معارف و معاريف، ج 9، ص 127.

2 - تفسير نمونه، ج 14، ص 43 - 44 و مرتضي مطهري، عدل الهي، ص 80 - 81.

3 - لغت نامه دهخدا، ج 12، ص 17953 و ترجمه الميزان، ج 14، ص 532.

4 - دايرة المعارف فارسي، ج 3، ص 2666.

5 - همان.

6 - حج(22) آيه 17؛ تفسير نمونه، ج 14، ص 44 - 46 و ترجمه الميزان، ج 14، ص 530 - 532.

7 - تفسير نمونه، ج 14، ص 44.

8 - ترجمه الميزان، ج 14، ص 532.